1. Ngày mùng 7 Tết của nước ta có truyền thống gì?
Lễ khai bút ngày mùng 7 Tết được coi là ngày cuối cùng trong chuỗi 7 ngày xuân. Vào ngày lễ này, mọi người sẽ tiến hành cúng mùng 7 tết hạ cây nêu cũng như đóng cửa Tết Nguyên đán và đón một mùa xuân mới. Đây là thông tin đầy đủ về ngày lễ này sau đó và ngày hôm nay.
1.1. Lễ khai giảng xưa có gì đặc biệt?
Theo truyền thống từ xa xưa của dân tộc ta, ngày mùng 7 Tết được mặc định là ngày khai hội đầu hè. Vào ngày này, các gia đình sẽ làm lễ cúng trời đất, tổ tiên để kết thúc ngày Tết và bắt tay vào năm mới.
Theo phong tục Tết xưa, cây nêu vào ngày 23 tháng 12. Cùng với tràng pháo, bánh chưng, bánh giầy… cây nêu trở thành biểu tượng không thể thiếu trong ngày Tết Nguyên đán.
Theo tín ngưỡng dân gian, tục dựng cây nêu trước cửa nhà gắn với ý nghĩa tiễn năm cũ, đón năm mới. Còn các vật phẩm trang trí trên cây (tùy theo vùng miền) như cây tùng, chuông gió, bùa chú, câu đối, lông gà, sáo trúc… thể hiện mong muốn xua đuổi tà ma, đón may mắn, bình an. .
Vì phong tục dựng cây nêu gần như là bắt buộc trong ngày Tết xưa, nên lễ hạ cây cũng trở thành ngày lễ chính. Thông thường, vào chiều mùng 7 Tết, các gia đình sẽ thực hiện nghi lễ này như một nghi thức thể hiện lòng thành, “có đầu có đuôi”.
Tết xưa gắn liền với cây nêu, bánh chưng và pháo. Ảnh: Internet
Nhiều bạn đọc thắc mắc “mùng 7 Tết nên cúng gì” khi cho rằng ngày mùng 7 Tết không còn là ngày nghỉ là hợp lý. Bởi phong tục Tết hiện nay đã có nhiều thay đổi để phù hợp hơn với nhịp sống hiện đại.
Cụ thể, một số vùng không còn tổ chức lễ dựng cây nêu trước Tết nên sẽ không có lễ hạ cây nêu. Hay ở một số vùng khác, dù dựng cây nêu nhưng sinh hoạt chỉ gói gọn, đơn giản là không có lễ cúng. Vì vậy, sau Tết mùng 7, người dân các vùng này không còn tổ chức lễ Khai Hạ nữa.
Tuy nhiên, dù hình thức có thể thay đổi nhưng ý nghĩa của ngày mùng 7 Tết vẫn không thay đổi. Theo tìm hiểu của Bongbongxinh.com, ngày mùng 7 Tết, các gia đình vẫn làm lễ cúng trời đất, gia tiên, thần rồng,… với ý nghĩa kết thúc Tết để bắt đầu công việc.
Hoặc một số gia đình tùy theo công việc sẽ làm lễ Khai Hạ vào các ngày khác trong dịp Tết. Theo các chuyên gia, lễ này có thể làm từ mùng 3 Tết đến mùng 10 Tết, tùy theo từng gia đình.
Ngày nay, tục dựng cây nêu không còn nhiều và chỉ như Tết xưa. Ảnh: Internet
2. Mùng 7 Tết cúng gì và nên chuẩn bị mâm cúng, lễ cúng như thế nào?
Tuy tục dựng cây nêu không còn phổ biến nhưng ngày mùng 7 Tết vẫn là ngày lễ quan trọng. Thực ra, việc chặt cây để mừng ngày lễ này là không cần thiết. Ngược lại, các gia đình có thể coi mùng 7 Tết là ngày cúng để khép lại cái Tết, sẵn sàng bước vào một mùa xuân mới với những hy vọng mới. Dưới đây là hướng dẫn cách chuẩn bị đồ cúng và lễ cúng chuẩn nhất.
2.1. Cúng mùng 7 tết?
Về lễ vật cho lễ Khai Hạ, tùy từng gia đình mà sắm sửa các lễ vật khác nhau. Những lễ vật này không cần quá cầu kỳ, nhưng cần “sạch sẽ” và đầy đủ. Cụ thể, ngày mùng 7, các gia đình chuẩn bị một số lễ vật như sau:
Một mâm cỗ cúng (chay hoặc mặn đều có thể dùng với các món trong ngày Tết. Lưu ý, các món này đều là đồ mới làm, không dùng đồ. Hoặc đơn giản hơn, các gia đình có thể mua xôi gà luộc).
Rượu
Hương
Hoa (3, 5 hoặc 7 hoa)
Trái cây (ngũ quả_
Cơm tấm
Đĩa muối
Tiền vàng
Ghi chú : Lễ vật nên bày trên mâm sạch sẽ, sắp xếp gọn gàng.
Tùy từng vùng miền mà mỗi gia đình có thể chuẩn bị những mâm cỗ cúng khác nhau. Ảnh: Internet
2.2. Các bước thực hiện lễ cúng mùng 7 Tết.
Với lễ này, các gia đình cúng theo các bước sau:
Bước 1: Đặt mâm cúng lên chiếc bàn nhỏ dưới gốc cây. Kiểm tra lại mâm cúng, xem còn thiếu đồ cúng nào không. Bên cạnh đó, cũng cần xem bàn thờ có được bày trí gọn gàng, sạch đẹp hay không.
Bước 2: Thắp 3 nén hương và xin phép gia tiên trong nhà trước. Sau đó ra ban thờ cây nêu xin phép làm lễ.
Bước 3: Đọc văn khấn (các mẫu sân khấu xin xem ở phần sau của bài viết này).
Bước 4: Rung cho cây rụng hết lá khô thì hạ cây xuống và treo bùa trước cửa nhà. Lưu ý, nếu gia đình không dựng cây nêu trên thì gia đình bỏ qua bước này.
Bước 5: Chờ nhang hết thì tiến hành hóa vàng mã, rải gạo muối xung quanh sân. Lưu ý, việc mạ vàng cần được quy đổi riêng theo thứ tự thần linh trước, tổ tiên sau và xếp từ cao xuống thấp. Trước mỗi buổi lễ, bạn cần làm ba lạy và nói: “Tôi sẽ đốt tiền vàng, quần áo,… và yêu cầu các linh hồn nhận một số lễ vật bằng bạc. Thành tâm kính lạy Tôn thần xin đưa linh hồn về cõi âm ”.
Vào ngày này, dù có cây nêu hay không thì tục Khai Hạ vẫn nên được thực hiện. Ảnh: Internet
2.3. Văn khấn mẫu ngày mùng 7 Tết.
Với lễ cúng Khai Hà, các gia đình có thể tham khảo thêm các mẫu văn khấn theo sách Văn khấn cổ truyền Việt Nam của Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin như sau:
Con lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, Long Mai, Táo Quân, tất cả các vị thần.
Con kính lạy Hoàng đế, chư vị Thần linh, chư vị Tôn thần.
Con kính lạy Ngài đương vi Ông Bản Cảnh Thành Hoàng, Ông Thổ Địa, Táo Quân, Tôn Thần Long mạch.
Con kính lạy tổ tiên, gia tiên, cửu huyền thất tổ.
Hôm nay là ngày 7 tháng Giêng âm lịch năm Giáp Dần.
Chúng tôi là: … tuổi …
Hiện đang sống tại …
Thành kính sửa sang hương hoa, lễ vật, lễ vật, bày biện trước tòa. Trân trọng kính báo: Tiệc xuân đã tàn, Tết đã qua, nay xin đốt kim ngân, tạ ơn Tôn thần, rước và tiễn đưa hương linh về với âm cảnh.
Cầu mong phù hộ độ trì, phù hộ độ trì âm dương, vạn sự như ý, con cháu vạn sự như ý, mọi sự bình an, tài lộc vẹn toàn, gia đạo hưng vượng.
Thành tâm cung kính, lễ bạc, xem xét rộng rãi, cúi đầu chứng giám.
Nam Mô A Di Đà Phật (3 lần)
Bài viết trên Bongbongxinh.com đã giải đáp đầy đủ thắc mắc nên cúng gì vào ngày mùng 7 Tết theo phong tục Tết Nguyên đán của nước ta. Có thể nói, ngày lễ này rất quan trọng, tuy hình thức có thể khác với Tết xưa nhưng ý nghĩa tốt đẹp vẫn còn đó và cần được giữ gìn và phát huy.
